گردشگري يکي از ظرفيتهاي خوب اقتصادي است که نياز به سرمايه گذاري خاصي ندارد و تنها بايد از ظرفيتها به بهترين نحو استفاده کرد. البته بايد براي مردم جذابيت ايجاد کرد تا مانع گريز مردم به سوي ساير جذابيتها شد. گردشگري در کشور ما هم مانند کشور‌هاي ديگر جايگاه ويژه‌اي را به خود اختصاص داده و به گفته بسياري از مسئولان به اندازه‌اي اهميت دارد که مي‌تواند هم‌طراز با صنعت نفت به حرکت سريع چرخ‌هاي اقتصادي کشور کمک کند. ايام نوروز تعطيلات بسياري را به دنبال دارد و همين تعطيلات زمينه ساز سفر مردم به نقاط گوناگون کشورمان شده است. البته با کمال تاسف عده بسياري از هموطنانمان به جاي سفر به مناطق گردشگري داخلي، به خارج رفتند تا دلارهايشان را دودستي تقديم خارجي‌ها کنند.

در رابطه با وضعيت گردشگري در کشورمان رئيس سازمان ميراث فرهنگي گفت: حدود ۷۸۰ مکان را به اجراي برنامه‌هاي نوروزگاهي اختصاص داديم تا مردم از سفرهايشان لذت ببرند.علي اصغر مونسان در خصوص وضعيت گردشگري در نوروز 97 گفت: به اهداف پيش بيني شده دست پيدا کرديم و افزايش قابل توجه سفر را داشتيم. آمار تصادفات کاهش داشته و ميزان نارضايتي و شکايات مسافران نوروزي حدود ۴۶ درصد کمتر شده است. اينها اهدافي بود که براي آن برنامه‌ريزي شد.وي افزود: خوشبختانه از ۲۷ اسفند ماه تا ۴ فروردين از عدد ۱۷ ميليون و ۴۰۰ هزار مسافر عبور کرديم که يک رشد ۱۰ درصدي را نشان مي‌دهد. مي‌توانيم بگوئيم مجتمع‌هاي بين راهي مملو از گردشگر است و برنامه‌هاي متنوعي را در همه شهرهاي کشور تدارک ديده ايم. با دستور رئيس جمهور مبني بر اجراي برنامه‌هاي شاد و اميدبخش، حدود ۷۸۰ مکان را به اجراي برنامه‌هاي نوروزگاهي اختصاص داديم تا مردم از سفرهايشان لذت ببرند. خوشبختانه اين اتفاق افتاده و آمارها نشان از رشد سفر و رضايتمندي مسافران دارد.مونسان ادامه داد: تلاش داشتيم که توزيع يکنواخت گردشگري را نيز در کشور داشته باشيم، زيرا همه جاهاي کشور جاذبه‌هاي ديدني طبيعي و تاريخي دارند و اين جاذبه‌ها محدود به نقاط ويژه‌اي از کشور نيستند. خوشبختانه بايد بگوئيم هم اکنون توزيع يکنواخت گردشگري در کشور اتفاق افتاده است و استانداران مناطق غربي و جنوبي احساس رضايت داشتند و آمارهايشان افزايشي بود.رئيس سازمان ميراث فرهنگي اظهار داشت: پرتال جامع گردشگري کشور عدد ۵ ميليون بازديدکننده را ثبت کرد و کمک کرد تا ما توزيع يکنواخت گردشگري را در کشور داشته باشيم. يعني هم همه نقاط کشور از درآمدهاي حوزه گردشگري برخوردار شوند و هم شادي و نشاط را به همه شهرهايمان برده باشيم و هم با توزيع سفر بتوانيم کاهش تصادفات را داشته باشيم. الحمدا... همه اين اهداف محقق شده اند.وي تصريح کرد: خوشحال کننده است که ما در سال ۹۶ ، ۶۴ درصد رشد صادرات در حوزه صنايع دستي داشتيم و فروش داخلي قابل ملاحظه‌اي هم داشتيم. اميدواريم با اجراي برنامه تجاري سازي بازاريابي بهتري را براي صنايع دستي داشته باشيم. شعاري که مقام معظم رهبري فرمودند حمايت از توليد داخلي است و يکي از حوزه‌هايي که ملت بايد از آن حمايت کنند بخش صنايع دستي است که هنر و صنعت در آن با هم تلفيق شده اند. مي‌دانم که صنايع دستي در دلهاي مردم و مثل هويت کشور ماست. حوزه صنايع دستي اشتغال خوبي را ايجاد مي‌کند و موجب توزيع عادلانه ثروت و مهاجرت معکوس در روستاها خواهد شد.رئيس سازمان ميراث فرهنگي تصريح کرد: در حوزه گردشگري هم گردشگري داخلي و خارجي داريم و امسال توجه بيشتري به موضوع ايرانگردي داريم. نبايد از گردشگري داخل غافل بشويم. روز گذشته با معاون اول رئيس جمهوري صحبت‌هايي کردم و ان شاءا... با کمک‌هاي وي بتوانيم حوزه گردشگري را هم رونق بدهيم. اگر بتوانيم تعطيلات زمستاني را نهايي کنيم، در حقيقت عيد دومي‌را در کشور ايجاد مي‌کنيم و نقاط جنوبي کشور که مناطق گرم هستند در نيمه دوم سال مي‌توانند کاملا از سفرها برخوردار شوند و يک توزيع سفر مجددي را در کشور خواهيم داشت.تعطيلات زمستاني چون قبل از ايام نوروز است تاثير بسزايي در خروج گردشگر از کشور خواهد داشت.وي تاکيد کرد: در حوزه گردشگري خارجي هم عمده کاري که بايد انجام بدهيم، شامل برند سازي، معرفي،تبليغات و بازاريابي است. قصد داريم با سازمان برنامه و بودجه طرحي را اجرا کنيم تا حضورمان در نمايشگاههاي مهم و بين المللي گردشگري بيشتر و با کيفيت تر باشد. تاکنون به واسطه اعتبارات محدود حضور پر رنگ و زيبايي در اين نمايشگاهها نداشته ايم. گردشگري خارجي با دست به دست دادن عوامل مختلف رونق پيدا مي‌کند. وزارت خارجه در صدور ويزا همکاري خوبي را با ما دارد و انشاءا... اين همکاري‌ها گسترش پيدا کند.

با وجود آنکه جهان به وضعيت گردشگري ايران اعتراف دارد، همچنان ايران گريزي در دستور کار کساني قرار دارد که پولهايشان را به دلار تبديل مي‌کنند تا اقتصاد ديگر کشورها را رونق بدهند. در اين رابطه فرارو به نقل از يورو نيوز نوشت: گردشگران ايراني‌ امسال در سفر به ترکيه رکورد شکستند.خبرگزاري آناتولي گزارش داد؛ علي کرلي، رييس هيئت اجرايي اتحاديه آژانس‌هاي سياحتي ترکيه در منطقه مارماريس گفت: «ميزان توجه گردشگران ايراني به ترکيه در مقايسه با نوروز سال قبل به بالاترين سطح خود رسيده است و امسال ميزبان هشت هزار گردشگر خواهيم‌ بود.»آقاي کرلي افزود هدف اتحاديه آژانس‌هاي سياحتي ترکيه فراهم کردن امکان سفر گردشگران به مارماريس در تمامي‌طول سال است.از سوي ديگر آناتولي نوشت يک کاروان ۱۲۰۰ نفري از گردشگران ايراني که به مناسبت تعطيلات عيد نوروز به شهر مارماريس سفر کرده‌اند با گل و شيريني مورد استقبال قرار گرفتند.ترکيه از يکي از مقاصد اصلي گردشگري ايرانيان در خارج از کشور است که سفر به آن بدون ويزا ميسر است. شمار گردشگران ايراني در ترکيه در حالي افزايش مي‌يابد که ارزش ريال ايران در برابر ارزهاي خارجي کاهش بي سابقه‌اي يافته است.

البته آمارها گردشگران داخلي نيز جالب توجه بود به نوعي که ستاد هماهنگي خدمات سفر کشور اعلام کرد که مجموع اقامت گردشگران و مسافران نوروزي، ميزان اقامت در کشور تا پايان نهم فروردين امسال، به ۴۷ ميليون و ۶۲۸ هزار و ۶۴۹ نفرشب اقامت رسيد و نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد رشد داشت. محمد محب‌خدايي رييس ستاد هماهنگي خدمات سفر اعلام کرد: ۷۰ ميليون و ۱۶۱ هزار و ۷۰۸ بازديد از جاذبه‌هاي گردشگري کشور به ثبت رسيده است که نسبت به سال گذشته ۳۱ درصد رشد داشته است. معاون گردشگري سازمان ميراث‌فرهنگي با اعلام اين که حجم شکايت‌هاي ارسال شده به اين ستاد از‌ سوي گردشگران و مسافران نوروزي در مقايسه با سال قبل تا ۹ فروردين، ۵۴‌درصد کاهش يافته است؛ گفت: ۴۰۶۷ تذکر، تعليق و تعطيل و اخطار نيز به تأسيسات و دفاتر گردشگري ارائه شد که اين ميزان نسبت به سال گذشته ۲۳‌درصد افزايش يافت.به گفته وي، آخرين آمار گردشگران نوروزي از تاريخ ۲۷ اسفند سال ۹۶ تا ۹ فروردين ۹۷ ، بيانگر آن است که ۵۲۷ هزار و ۹ سفر با استفاده از وسايل حمل‌و‌نقل عمومي‌بين جاده‌هاي کشور انجام شد که تعداد ۵ ميليون و ۴۷۷ هزار و ۱۱۴ مسافر نوروزي از اين طريق در جاده‌هاي کشور جابه‌جا شده‌اند.در اين مدت ۴۳۷ هزار و ۹۹۰ گردشگر از طريق مرز‌هاي ورودي به کشور وارد و ۵۶۶ هزار و ۵۲۱ گردشگر نيز در اين مدت از طريق مرز‌هاي زميني خارج شده‌اند. براساس آمار فرودگاه‌هاي کشور نيز ۱۸ هزار و ۳۸۷ پرواز داخلي و خارجي از فرودگاه‌هاي کشور انجام شده است که ۲ ميليون و ۳۲۵ هزار و ۷۷۱ گردشگر را در ناوگان حمل‌و‌نقل هوايي جابه‌جا کرده‌اند.در ناوگان حمل‌و‌نقل ريلي نيز يک‌ميليون و ۳۸۴ هزار و ۹۷۴ گردشگر جابه‌جا شده‌اند و تعداد سفر‌هاي ناوگان ريلي کشور به ۳۲۹۲ سفر رسيده است. در ناوگان دريايي نيز ۲ ميليون و ۷۳۶ هزار و ۴۴۴ مسافر تا ۹ فرودين ۹۷ جابه‌جا شده‌اند که تعداد گردشگراني که از اين ناوگان براي سفر‌هاي نوروزي استفاده کرده‌اند، به ۲ ميليون و ۳۴۲ هزار و ۹۳۰ گردشگر رسيد.

مازندران اول شد

محب خدايي ادامه داد: امسال براي اولين بار تعداد برنامه‌ها با مشارکت شهرداري‌ها و مسئولان استان و ورود جدي استانداران در بحث ستاد سفر باعث شده که ماندگاري در استان‌ها افزايش پيدا کند و سفرها صرفا به مراکز استان اختصاص پيدا نکرده است. استان‌ها و مراکز استان‌ها سعي کردند، در معرفي ساير شهرستان‌هايشان به عنوان مناطق گردشگري کمتر شناخته شده برنامه‌هاي خوبي اجرا کنند. در بحث کنترل قيمت‌ها نيز سازمان تعزيرات حکومتي عملکرد خوبي داشته است.وي در پاسخ به اين که کدام يک از استان‌ها در جذب گردشگر گوي سبقت را از ساير استان‌هاي کشور ربوده، تصريح کرد: ما استان‌هايي را داريم که هر سال به عنوان مقاصد اول شناخته مي‌شوند. امسال استان‌هاي مازندران، گيلان و هرمزگان رتبه اول تا سوم جذب گردشگر را به خود اختصاص داده اند. استان خراسان رضوي، بوشهر، فارس، خوزستان و اصفهان نيز در رتبه‌هاي بعد قرار گرفته اند.معاون گردشگري ميراث فرهنگي بيان کرد: يکسري مقاصد کمترشناخته شده هم امسال جايگاه خوبي را در جذب گردشگر به خود اختصاص داده اند، مثلاً استان همدان نسبت به سال گذشته وضعيت خوبي داشته است. برنامه کودکي که اين استان در نمايشگاه گردشگري برگزار کرد، تاثير بسزايي در افزايش گردشگران اين استان داشته است. کرمانشاه و آذربايجان شرقي هم چنين وضعيتي را داشته اند‌.وي افزود: امسال توزيع سفر خوب بود؛ البته قيمت بليت هواپيما مشکلاتي را ايجاد کرد و بعضي از مقاصد گردشگري از اين بحث ضربه ديدند و تعداد شهرهايشان نسبت به سال گذشته رشد خوبي را نشان نداده است، اما ساير استان‌ها از اين نظر رشد خوبي داشته اند.

در همين رابطه مدرس و کارشناس خبره هتلداري و گردشگري گفت: با پذيرش اين اصل که هر آنچه در کشور ما تحت لواي نام صنعت هتلداري و گردشگري و يا زير شاخه‌اي از آن فعاليت دارد، بايد مصون از تلاطمات سياسي داخلي و خارجي نباشد، سال گذشته را براي صنعت هتلداري کشورمان بايد سالي متفاوت برشمرد؛ سالي که گرچه در سايه دستاورد‌هاي سياسي و اقتصادي در عرصه بين المللي و توافقات هسته‌اي هرازگاه اميد ديده مي‌شد، اما اين چنين نبود.‌هادي عربي گل افزود:در طول سال با افزايش هزينه‌ها، کاهش وضعيت مالي در سفر، کاهش سفر‌هاي داخلي (بعلت پائين بودن قيمت سفر‌هاي خارجي و حتي بالا بودن کيفيت خدمات در طول سفر)، روند نابساماني در سيستم‌هاي خدماتي و فروش بخصوص رقابت ناسالم توسط بعضي از مالکان و مستاجراني که بدون در نظر گرفتن کيفيت خدمات با کاهش‌هاي بسيار زياد در ايام غير پيک سال و همچنين افزايش بي رويه درايام پيک سال مواجه بوديم و در اين ميان پيگيري و درخواست‌هاي مالي بعضي از ادارات دولتي به بهانه‌هاي مختلف (دارايي، شهرداري و...) و از طرف ديگر قرار گرفتن مکان‌هايي (هتل‌ها و زائر سرا‌ها) در اختيار ادارات، ارگان‌هاي دولتي و ارائه خدمت بدون رعايت اصول هتلداري و حتي در بعضي مواقع قيمت‌هاي عجيب در اين نوع زائر سرا‌ها باعث وارد شدن ضربه شديد به هتلداري مشهد شده و منجر به تعطيلي يا ورشکستي زائرسرا‌ها شده است.وي با تاکيد بر اينکه مشکلات و معضلات صنعت هتلداري کشور را بايد از زوايا و ابعاد مختلف مورد تحليل و بررسي قرار داد گفت: در درجه اول و در شرايط فعلي، هتلداران سراسر کشور با مجموعه‌اي از محدوديت‌هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي مواجه هستند که حل و فصل آن‌ها از حوزه اختيارات فعالان اين صنعت خارج است.اين مدرس گردشگري افزود: در زمينه سياسي، محدوديت در برقراري روابط بين‌المللي با ساير کشور‌ها و در زمينه اجتماعي، مواجه با برخي مسايل حاکميتي و نبود زيرساخت‌هاي تفريحي و گردشگري مانند فرودگاه‌هاي بين‌المللي مناسب و مدرن، مشکلات مربوط به حمل‌ونقل و ترانسفر گردشگران، نبود کيوسک‌هاي اطلاع‌رساني و... باعث شده است توريست در معنا و مفهوم واقعي خود مطابق با تعاريف جهاني به کشور جذب نشود. وي گفت:عدم ثبات مديريتي نيز به‌نوبه خود باعث بروز مشکلات متعددي براي صنعت هتلداري شده است. تغييرات پي‌درپي در رأس سازمان ميراث فرهنگي و همچنين معاونت گردشگري اين سازمان، علي‌القاعده ساير بخش‌هاي زيرمجموعه از دولتي تا خصوصي را تحت تأثير قرار خواهد داد. عربي گل گفت: بايد به عدم توازن ميان فعاليت‌هاي گردشگري بخش دولتي و خصوصي اشاره کرد. در شرايط فعلي مهمترين تشکيلات گردشگري کشور در حوزه هتل، دولتي است در شرايطي که اکثر آژانس‌هاي گردشگري متعلق به بخش خصوصي است. سواي اين عدم توازني که ذکر شد، فعاليت بخش خصوصي همواره موفق‌تر از بخش دولتي بوده است، زيرا سرمايه‌گذاري و همچنين بازگشت سرمايه در اين بخش، به طور مستقيم و بدون هيچ مشکلي صورت مي‌پذيرد. از سوي ديگر فعالان بخش خصوصي به دليل بازگشت سرمايه مستقيم، انگيزه و رغبت بيشتري براي فعاليت از خود نشان مي‌دهد. وي گفت:تمامي‌مواردي که ذکر شد در پايان منجر به شکل‌گيري شرايط فعلي در صنعت هتلداري کشور شده است. شرايطي که در آن «خانه‌مسافرها» به دليل فضاي بازتري که از لحاظ اقتصادي و برخي جنبه‌هاي اجتماعي دارند و از سوي ديگر به‌دليل نبود نظارت مناسب درخصوص مواردي مانند کسب مجوز و پرداخت ماليات، در بازار رقابتي گوي سبقت را از هتل‌ها ربوده‌اند و گردشگران را به خود جذب مي‌کنند. اين مدرس گردشگري تاکيد کرد:متأسفانه با توجه به اينکه براي هر فعاليتي بايد ميزان و ترازوي کنترلي قرارداد گردشگري کشورمان در سال گذشته با ترازو و معيار سنج کيفيت خدمات و تجهيزات و استاندار‌هاي جهاني به هيچ وجه مطابقت نداشته است و ندارد و همه آن‌ها را با معيار‌هاي و ترازو‌هاي شخصي و روابط اقدام به ساخت، تجهيز و استفاده از نيرو‌هاي هتلي تعريف مي‌کند.متأسفانه استاندار‌ها در خصوص ساختمان و سازه‌ها، تجهيزات، نحوه و شرايط و نيرو انساني خدماتي به هيچ وجه رعايت نمي‌شود. وي گفت:استفاده از امکانات، تجهيزات، نيرو انساني، مشاوران و مديران متخصص، الزام براي استفاده از مشاوران و کارشناسان مرتبط در ادارات و ارگان‌هايي که با صنعت گردشگري در ارتباط مي‌باشند (مانند شهرداري، دارايي، تامين اجتماعي و...)، الزام در جذب نيرو‌هاي داراي گواهينامه‌هاي تخصصي براي قسمت‌هاي مختلف اين صنعت و ثبات حداقلي در مديران ارشد سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و استفاده از اشخاص آشنا و متخصص در اين رده‌ها راهکار پيشنهادي من براي رفع مشکلات موجود بر سر راه صنعت گردشگري هستند. وي در مورد چشم‌انداز گردشگري گفت:خوشبختانه ايران به خاطر داشتن جاذبه‌هاي طبيعي، فصلي، زيارتي، تاريخي و مشاهير و فضا‌هاي بوم گردي مي‌تواند اولين اولويت درآمد حاصل از اين بخش را داشته باشد و جايگزين مناسبي براي نفت باشد پس اگر از الان به فکر زيرساخت و بستر‌هاي باشيم اميدوارم بتوانيم با فعال کردن ظرفيت‌ها خود را از بحران‌ها به وجود آمده، خارج کنيم. وي در مورد انتظار از مسوولان گفت:انتظار که نمي‌شود از مسئولان داشت، ولي تنها خواهشي که از آن‌ها مي‌توان داشت اين است که در راستاي بالا بردن سطح کيفي خدمات، الزاماتي را براي تربيت و پرورش نيرو‌هاي متخصص به کار بگيرند. همچنين حمايت و پيگيري براي حل مشکلات اعم از ارگان‌ها و نهاد‌هاي دولتي (شهرداري. دارايي. تامين اجتماعي و ...) را با ارايه راهکار‌هاي مناسب در دستور کارشان قرار بدهند و در خصوص فعاليت‌هاي غير مجاز و بدون چارچوب تدابيري داشته باشند و براي حذف اين گونه فعاليت‌هاي غير حرفه‌اي اقدام کنند.